سابقه و هدف: اختلالات خوردن به عنوان سندرمهای روانشناختی مرتبط با چاقی شناخته میشوند که غالباً برای اولین بار در طول نوجوانی ایجاد میشوند و تا دوران بزرگسالی ادامه مییابند. مطالعهی حاضر با هدف تعیین شیوع سندرم اختلالات خوردن و برخی عوامل مرتبط با آن در دختران دانشآموز دبیرستانی شهر تهران انجام شد.
مواد و روشها: در این مطالعهی توصیفی مقطعی، 2766 دختر دانشآموز از دبیرستانهای دولتی و غیر انتفاعی در پنج منطقه شهر تهران به روش نمونهگیری چند مرحلهای انتخاب شدند. تشخیص اختلالات خوردن در دو مرحله با استفاده از پرسشنامههای غربالگری ( (EAT- 26 و تشخیصی اختلالات خوردن انجام پذیرفت. برای کسب اطمینان از درک مفاهیم و صحت پاسخها مصاحبه کوتاه فردی نیز با هر یک از نمونهها انجام گرفت. وزن و قد دانشآموزان با روشهای استاندارد اندازهگیری و وضعیت وزن بر اساس صدکهای نمایهی توده بدن در مقایسه با جداول CDC2000 به صورت کم وزنی (th 5<)، اضافه وزن ( th 95-85) و چاقی (th ≤95) تعریف شد. تجزیه و تحلیل آماری دادهها با استفاده از آزمونهای اماری کای دو، تحلیل واریانس یکطرفه و رگرسیون لجستیک انجام پذیرفت.
یافتهها: از بین کل دانشآموزان مورد بررسی 21% امتیاز بالاتر از 20 (نقطهی برش) را در پرسشنامه غربالگری کسب کردند و امتیاز 5/60% دانشآموزان کمتر از 15 بود. شیوع سندرم خفیف اختلالات خوردن، (افرادی که معیار کامل بیاشتهایی یا پرخوری عصبی را نداشتند) 5/6% و پرخوری عصبی 1/2% به دست آمد. موارد بیاشتهایی عصبی در نمونههای مورد بررسی مشاهده نشد. بر اساس نتایج رگرسیون لجستیک، بین متغیرهای دموگرافیک مورد بررسی رابطهی معنیداری با اختلالات خوردن مشاهده نشد. اما اضافه وزن و چاقی، شانس ابتلا به اختلالات خوردن (نسبت شانس 72/3 با فاصلهی اطمینان 95%: 45/2 تا 67/5، 0001/0P<) را به طور معنیداری افزایش داد.
نتیجه گیری: شیوع اختلالات خوردن در دختران نوجوان در سطح قابل توجهی قرار دارد؛ هر چند در مقایسه با مطالعات انجام شده در سالهای قبل، افزایش چندانی را نشان نمیدهد. اما نظر به تأثیرات شدید این اختلالات بر سلامت جسمی و روحی نوجوانان، شناسایی سایر عوامل زیستی، محیطی، خانوادگی و اجتماعی موثر در ایجاد و پیشرفت اختلالات خوردن در این گروه باید بررسی شود.
واژگان کلیدی: اختلالات خوردن، نوجوانان، چاقی، اضافه وزن
Roustaee R, Hajifaraji M, Dezhkam M, Houshiar-rad A, Mehrabi Y, Zowghi T. Prevalence of eating disorders and some of the factors related to them among high school female students in the City of Tehran, 2010. Iranian J Nutr Sci Food Technol 2013; 8 (1) :135-144 URL: http://nsft.sbmu.ac.ir/article-1-1242-fa.html
روستایی روشنک، حاجی فرجی مجید، دژکام محمود، هوشیار راد آناهیتا، محرابی یداله، ذوقی تلما. بررسی شیوع اختلالات خوردن و برخی عوامل مرتبط با آن در دختران دانشآموز دبیرستانی شهر تهران در سال 1388. علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران. 1392; 8 (1) :135-144