سابقه و هدف: پسته یکی از مهم‌ترین اقلام صادرات غیرنفتی کشورمان است. با توجه به اهمیت روش خشک‌کردن در حفظ خصوصیات کیفی محصولات تولیدشده از مغز پسته و همچنین بهره‌گیری از منابع انرژی تجدید پذیر، یک خشک‌کن خورشیدی مجهز به سیستم بازگردش هوا طراحی و ساخته شد و نتایج آن با روش خشک‌کردن سنتی در معرض تابش مستقیم آفتاب مقایسه گردید.

مواد و روش‌ها: پسته رقم کله قوچی به‌صورت روزانه از یکی از باغات شهرستان سبزوار جمع‌آوری گردید. به‌منظور ارزیابی خشک‌کن خورشیدی، عمل داده‌برداری به‌صورت روزانه از ساعت 9 صبح تا ساعت 15 بعد از ظهر انجام گردید. برخی خصوصیات کیفی محصول تولید نظیر چروکیدگی، میزان رطوبت، شاخص‌های رنگ و خصوصیات حسی پسته تولیدی مورد اندازه‌گیری و ارزیابی قرار گرفت.

یافته‌ها‌: نتایج نشان داد که روش خشک کردن خورشیدی پسته سبب کاهش 57/31 % در زمان خشک کردن نسبت به روش سنتی در معرض تابش آفتاب گردید. بررسی خصوصیات کیفی پسته تولیدی نشان داد که پسته‌های خشک شده به روش خورشیدی در حالت بازگردش هوا کمترین میزان چروکیدگی، میزان رطوبت و تغییرات رنگ را داشت. همچنین نتایج نشان داد که روش خشک کردن سنتی در معرض تابش مستقیم آفتاب از لحاظ برشته بودن، بیشترین امتیاز را داشت.

نتیجه گیری: به‌طور کلی با توجه به پتانسیل بالای ایران در زمینه انرژی خورشیدی، به‌کارگیری انرژی خورشیدی در خشک کردن محصولات کشاورزی به‌ویژه در زمینه خشک کردن پسته توصیه و تأکید می‌گردد.