سابقه و هدف: پوست سبز گردو از ضایعات کشاورزی است که به دلیل داشتن ترکیبات فنولی، می­تواند به عنوان ترکیبات طبیعی با خواص بیولوژیک مطرح باشد. این تحقیق با هدف استخراج عصاره آبی پوست سبز و بررسی اثر دمای استخراج بر میزان ترکیبات فنولی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدمیکروبی، همچنین اثر فرآیند ریزپوشانی کردن عصاره استخراجی به روش خشک­کن پاششی در مالتودکسترین بر فعالیت بیولوژیک عصاره  بررسی گردید.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه عصاره آبی پوست سبز گردو (واریته سوزنی) در دو دمای 25 و 80 درجه سانتی‌گراد استخراج شد. در ادامه فرآیند ریزپوشانی کردن با مالتودکسترین 10 % به عنوان ماده پوشش­دهنده در سه غلظت مختلف عصاره (mg/ml 2، 1، 5/0) با استفاده از روش خشک‌کن پاششی انجام شد. ترکیبات فنولی کل عصاره آزاد و ریزپوشانی شده تعیین گردید. فعالیت آنتی­اکسیدانی عصاره آبی پوسته سبز گردو به روش مهار رادیکال DPPH (2و2 دی فنیل1- پیکریل و هیدرازیل) قبل و بعد از ریزپوشانی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین فعالیت ضد میکروبی با استفاده از روش چاهک­گذاری در آگار (Agar well diffusion method) بر روی باکتری‌های گرم مثبت استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سرئوس و باکتری‌های گرم منفی ﺳﺎﻟﻤﻮﻧﻼ ﺗﻴﻔﻲ­ﻣﻮرﻳﻮم و اشرشیاکلی تعیین شد.

یافته‌ها‌: نتایج نشان داد که اثر دمای استخراجی بر میزان ترکیبات فنولی معنی­دار اســـت (05/0 >P). نمونه­های استخراج شده در دمای ºC80 حاوی ترکیبات فنولی بیشتری (mg GAE/g 77/39) نسبت به نمونه­های استخراج شده در دمای محیط (mg GAE/g 88/28) بودند. کارایی ریزپوشانی با افزایش میزان غلظت عصاره افزایش یافت. عصاره آزاد و ریز پوشانی شده به دست آمده در دمای ºC80 در غلظت  mg/ml 2 بیشترین اثر را در مهار رادیکال DPPH داشت (به ترتیب 05/85 و 05/81 %). علاوه بر این عصاره آزاد و ریزپوشانی شده در غلظت mg/ml 2 بیشترین اثر بازدارندگی را روی میکروارگانیسم­های گرم مثبت نشان دادند. نتایج نشان­دهنده عدم اختلاف معنی­دار فعالیت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی عصاره آزاد و ریزپوشانی شده پوست سبز گردو بود.

نتیجه گیری: پوسته سبز گردوی سوزنی با توجه به مقادیر مناسب ترکیبات فنولی می­تواند به عنوان یک ترکیب آنتی­اکسیدانی و ضدمیکروب طبیعی ارزان مورد استفاده قرار گیرد. لذا می­توان از ریزپوشانی کردن به روش خشک­کن پاششی به عنوان روشی کارآمد جهت افزایش پایداری عصاره پوست سبز گردو در برابر شرایط محیطی استفاده نمود.

واژگان کلیدی: پوسته سبز گردو، عصاره آبی، فعالیت ضد میکروبی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، ریزپوشانی کردن