سابقه و هدف: کلاژن از جمله پروتئین‌هایی است که دارای کاربردهای مختلفی در صنایع دارویی، آرایشی، پزشکی و غذایی است که به طور معمول از منابع مختلفی مانند پوست گاو، خوک، مرغ و ماهی تهیه می­شود. هدف از این پژوهش بهینه‌سازی استخراج کلاژن از غشای داخلی پوسته تخم‌مرغ و تعیین ویژگی‌های فیزیکوشیمایی آن است.

مواد و روش‌ها: بازده استخراج کلاژن در غلظت‌های مختلف هیدروکسید سدیم (2/0-2/1 نرمال)، در زمان­های تیمار مختلف (6-36 ساعت)، غلظت‌های آنزیم پپسین (U/mg90-15) و زمان‌های هیدرولیز آنزیمی (6-60 ساعت) با روش سطح پاسخ (RSM) انجام شد و همچنین ویژگی‌هایی مانند تعیین میزان حلالیت در pH و غلظت‌های مختلف نمک، تعیین وزن مولکولی و آنالیز اسیدهای آمینه مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها‌: مهم‌ترین عوامل استخراج کلاژن با استفاده از روش‌ سطح پاسخ بر طبق طرح مرکب مرکزی (CCD) بهینه‌سازی شدند. غلظت سود 76/0 نرمال، زمان تیمار قلیایی 18 ساعت، غلظت آنزیم U/mg50، زمان هیدرولیز 42/43 ساعت، شرایط بهینه برای استخراج‌ کلاژن محلول با استفاده از آنزیم پپسین PSC)) از غشاء پوسته تخم‌مرغ هستند که در این شرایط، بازدهی 049/30 درصد به دست آمد. انحلال­پذیری کلاژن در 3pH= و غلظت NaCl کمتر از  2% به دست آمد. آنالیز اسیدهای آمینه نشان داد که گلایسین با 322 اسید آمینه در هزار  به عنوان بیشترین اسید آمینه و میزان ایمینواسید (مجموع اسیدهای آمینه پرولین و هیدروکسی پرولین) کلاژن 5/19درصد بود. الگوی پروتئینی نشان داد که به غیر از دو زنجیره α دارای دو جزء با وزن مولکولی بالا با پیوندهای عرضی زیاد هستند که شامل زنجیره_­های β و γ است.

نتیجه گیری: بازده استخراج کلاژن از پوسته تخم‌مرغ مطلوب است، که می‌توان از آن در تولید فیلم، ژلاتین و ترکیبات غذایی  فراسودمند برای حفظ سلامت استفاده کرد.

واژگان کلیدی: استخراج، کلاژن، روش سطح پاسخ، ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی