بهناز لیموئی خسروشاهی، الناز مرزی خسروشاهی، محمدرضا افشارمقدم، جلیل خندقی،
دوره ۱۷، شماره ۲ - ( تابستان ۱۴۰۱ )
چکیده
سابقه و هدف: کاربرد انواع آفت‌کش‌ها به منظور حفاظت از محصولات کشاورزی، احتمال ورود باقیمانده‌های این ترکیبات به بدن انسان توسط مصرف انواع محصولات غذایی را افزایش می‌دهد. هدف از این کار پژوهشی توسعه یک روش کارامد در استخراج و پیش‌تغلیظ آفت‌کش‌های ارگانوفسفره از نمونه‌های آب‌میوه صنعتی و اندازه‌گیری آن‌ها به‌روش کروماتوگرافی گازی است.
مواد و روش‌ها: در این مطالعه از ترکیب روش‌‌های استخراج فاز جامد پخشی و میکرواستخراج مایع-مایع پخشی برای استخراج آفت‌کش‌ها استفاده شده است. کامپوزیت هیدروکسید لایه دوگانه کیتوزان-آهن/ نیکل تولید و پس از بررسی ویژگی‌های آن، به‌عنوان جاذب در مرحله استخراج فاز جامد بکار گرفته شد. همچنین برای رسیدن به کارایی استخراج بالا، اثر فاکتورهای مختلف در هر دو مرحله استخراج بررسی و بهینه‌سازی شدند.
یافته‌ها: برهم‌کنش کیتوزان با LDH تولید شده، در بررسی طیف FTIR و ساختار بلوری آن توسط الگوی XRD تایید شد. به‌علاوه ساختار متخلخل جاذب سنتز شده که سبب افزایش سطح و کارائی استخراج آن می‌شود در بررسی ریخت‌شناسی کامپوزیت اثبات گردید. روش استخراج توسعه داده شده به‌طور موفقیت‌آمیزی برای استخراج برخی از سموم ارگانوفسفره روی از نمونه‌های آب‌میوه به‌کار گرفته شد به‌طوری که بافت شیمیایی نمونه اثر محسوسی در جداسازی آنالیت‌ها نداشته و حد تشخیص و حد تعیین کمی به ترتیب ۰۱۹/۰-۰۱۱/۰ و ۰۶۳/۰-۰۴۳/۰ نانوگرم در میلی‌لیتر به‌دست آمد. گستره خطی روش پیشنهادی وسیع بوده (۲۵۰-۰۳۶/۰ نانوگرم در میلی‌لیتر) و این روش از دقت بالایی برخوردار بود به‌طوری که انحراف استاندارد نسبی در یک‌روز و در بین روزها کمتر از ۶/۵ درصد گزارش‌شد. همچنین مقادیر راندمان استخراج نیز مطلوب بود (۷۶-۷۲ درصد).
نتیجه گیری: در مجموع روش استخراج فاز جامد پخشی ترکیب‌شده با میکرواستخراج مایع-مایع پخشی دارای محدوده خطی وسیع و تکرارپذیری مطلوب میباشد. به‌علاوه این روش مقادیر مطلوبی برای فاکتور تغلیظ، حد تشخیص و راندمان استخراج داشته و برای اندازه‌گیری آفت‌کش‌های هدف در نمونه‌های آب‌میوه پیشنهاد می‌شود.
