زهرا هادیان، حسن یزدان پناه، محمدحسین عزیزی، فریبا سیداحمدیان، محمدرضا کوشکی، سید محمد حسینی پنجکی، غلامرضا مرتضایی، فریبرز شجاعی علی آبادی، صادق خوشگذران،
دوره ۴، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۸۸ )
چکیده
سابقه و هدف: آلودگی برخی محصولات کشاورزی به مایکوتوکسین‌ها سلامت انسان و حیوان را با نگرانی جدی روبه‌رو کرده است. برنج، قوت غالب و یکی از منابع اصلی کربوهیدرات رژیم غذایی مردم ایران است. گزارش‌هایی مبنی بر آلودگی برنج به مایکوتوکسین‌هایی مانند آفلاتوکسین‌های ۱B، ۲B، سیترینین، داکسی نیوالنول، فومونیسین ۱B و ۲B، فوزارنون X، نیوالنول، اکراتوکسینA، استریگماتوسیستین و زیرالنون وجود دارد. این تحقیق از نظر وجود سم اکراتوکسین A (OTA) روی ۱۰۰ نمونه برنج انجام شد که به طور تصادفی از تعدادی از فروشگاههای زنجیره‌ای شهر تهران در سال۱۳۸۶جمع‌آوری شد.
مواد و روش‌ها: پس از استخراج OTA از نمونه‌های برنج با حلال استونیتریل-آب، مرحله تخلیص سم بر پایه ستون ایمونوافینیتی (Immunoaffinity Column) انجام گرفت. شناسایی و تعیین میزان انواع سموم با استفاده از دستگاه HPLC و آشکارساز فلورسانس انجام شد. حدود قابل تشخیص و تعیین مقدار روش به ترتیب ۰۳/۰ و ۱/۰ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم بود.
یافته‌ها: میزان شیوع OTA شناسایی شده در کلیه نمونه‌های برنج داخلی و وارداتی ≥LOD)) ۶۹ % بود. SD± میانگین و دامنه تغییرات OTA در کلیه نمونه‌های برنج داخلی و وارداتی به ترتیب به استثنای ۳ نمونه، ۷۲/۵±۳۷/۱ و ۷۹/۴۶– ۱۵/۰ میکروگرم به ازای هر کیلوگرم به دست آمد. میزان اکراتوکسین A در اکثر نمونه ها کمتر از حد مجاز تعیین شده توسط مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بود.
نتیجه گیری: با توجه به یافت شدن OTA در برخی از نمونه‌های برنج در مقادیر بالاتر از حد مجاز و از طرفی مصرف همزمان سایر مواد غذایی آلوده به این مایکوتوکسین، ممکن است دریافت این سم در حدود بالاتر از میزان مصرف روزانه قابل تحمل مشروط
Provisional Tolerable Daily Intake)) باشد که توسط کمیته مشترک تخصصی افزودنی مواد غذایی FAO/WHO تعیین شده است. به منظور کنترل آلودگی اقدامات پیشگیرانه از تولید سموم قارچی در مراحل قبل و بعد از برداشت (GAP, GHP, GSP, GMP, HACCP) به اشتراک گذاردن تجارب و اقدامات گروهی بخش‌های مرتبط تا حد زیاد الزامی است.
زهرا هادیان، احسان فیض اللهی، زهره هنرور، رزیتا کمیلی فنود، کیانوش خسروی دارانی، وحید مفید، حدیثه زند رجبی، غزاله بهرامیان، مهدیه صالحی، غلامرضا مرتضایی، حمید راسخی،
دوره ۱۴، شماره ۴ - ( زمستان ۱۳۹۸ )
چکیده
سابقه و هدف: امروزه کاهش میزان سدیم دریافتی به عنوان یکی از مهمترین اهداف برنامه‌های جهانی و ملی پیشگیری از بیماریهای غیرواگیر مانند فشار خون و بیماریهای عروقی قلب است و نمک به عنوان مهمترین منبع سدیم دریافتی از رژیم غذایی محسوب میگردد. در قرن حاضر نان به عنوان یک جزء مهم رژیم غذایی در بسیاری از جوامع و فرهنگها جایگاه اصلی خود را به عنوان قوت غالب در سبد خرید و سفره غذایی حفظ کرده است. این تحقیق با هدف تعیین میزان نمک نانهای سنتی و حجیم و نیمه حجیم مصرفی در شهر تهران در سال ۱۳۹۵ انجام شد.
مواد و روش‌ها: نمونه‌برداری به طور تصادفی با مراجعه به ۱۵۱ نانوایی نان سنتی مستقر در مناطق مختلف شهر تهران و فروشگاههای عرضه کننده نان حجیم و نیمه حجیم در سطح شهر انجام شد. تعیین نمک در نانهای سنتی (سنگک، تافتون، بربری و لواش) و صنعتی (حجیم و نیمه حجیم) بر اساس روش ولهارد مطابق استاندارد ملی صورت گرفت.
یافته‌ها: میانگین نمک در نانهای سنتی شهر تهران شامل سنگک ۳۷/۰±۴۱/۰، بربری۴۰/۰±۴۳/۱، تافتون۳۱/۰± ۰۷/۱ و لواش ۴۵/۰±۱۴/۱ گرم درصد وزن خشک و نانهای حجیم و نیمه حجیم ۵۸/۰± ۳۹/۱ گرم درصد وزن خشک بود. حدود ۹۳ درصد، ۲۱ درصد، ۳۸ درصد و ۴۳ درصد به ترتیب انواع نان سنتی سنگک، بربری، لواش و تافتون از نظر میزان نمک با استاندارد ملی انطباق داشتند.
نتیجه گیری: با در نظر گرفتن میانگین میزان دریافت روزانه نان در شهر تهران، میزان نمک دریافتی از نانهای سنگک، لواش، بربری، تافتون و حجیم و نیمه حجیم به ترتیب ۱۳/۰، ۵۴/۰، ۵۶/۰، ۳۶/۰ و ۱۲/۰ گرم/روز است.
