علیرضا بختیاری، غلامرضا جاهد خانیکی، ابراهیم مولایی اقایی، نبی شریعتی فر، پریسا شاولی گیلانی، نادر اکبری، بهروز اکبری-آدرگانی، نجمه یزدانفر، پریسا صدیق ارا،
دوره ۲۰، شماره ۱ - ( بهار ۱۴۰۴ )
چکیده
سابقه و هدف: هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای و آفلاتوکسین B۱ ا به عنوان یکی از رایج‌ترین آلاینده‌های مواد غذایی شناخته می‌شوند. دانه آفتابگردان بوداده به عنوان یکی تنقلات مرسوم از مقبولیت و مصرف بالایی در ایران برخوردار است که احتمال دارد این ترکیبات را هم از محیط و هم حین فرایند بو دادن دریافت کند. هدف این مطالعه شناسایی و اندازه‌گیری هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای و آفلاتوکسین B۱ در پوست و مغز دانه آفتابگردان بوداده تولید شده به صورت خانگی است.
مواد و روش‌ها: برای استخراج هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای، از روش سوکسله استفاده شد؛ محلول استخراج شده از نمونه به دستگاه کروماتوگرافی گازی-طیف سنج جرمی (GC-MS) تزریق و محتوی این ترکیبات با استفاده از منحنی کالیبراسیون اندازه‌گیری شد. آفلاتوکسین B۱ نمونه با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا و ستون‌های ایمنوافینتی اندازه‌گیری شد.
یافته‌ها: از بین ۱۶ نوع هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای ، فقط اسنافتن در نمونه حاضر شناسایی شد و مقدار آن در پوست دانه و مغز آن به ترتیب ppm ۴/۰±۴۸/۰ و ppm ۱/۱±۴/۲ اندازه‌گیری شد. ۱۱ درصد مغز نمونه‌ها و ۴۶ درصد پوسته نمونه‌ها از لحاظ وجود مایکوتوکسین مثبت بودند.
نتیجه گیری: با توجه به اینکه سرطان‌زایی اسنافتن (Acenaphthene) برای انسان ثابت نشده است؛ همچنین با توجه به اینکه میزان آفلاتوکسین B۱ در کلیه نمونه‌ها کمتر از حد مجاز اعلام شده بود، می‌توان گفت که در صورت مصرف این محصول از لحاظ این دو آلاینده خطر جدی مصرف کننده را تهدید نمی‌کند.
