پروین زندی، خدیجه خوش طینت، محمدتقی مظلومی،
دوره ۳، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۸۷ )
چکیده
سابقه و هدف: پراکندگی منابع و خدمات اطلاع رسانی در زمینه علوم و صنایع غذایی و مشکلات و پیچیدگی دسترسی به آن‌ها از عوامل بازدارنده در استفاده از این منابع محسوب می شود. با ایجاد بانک اطلاعاتی علوم و صنایع غذایی کشور و روزآمد نگه داشتن آن، بهره گیری کامل و سریع از منابع اطلاعاتی موجود در کشور به زبان فارسی، امکان‌پذیر و به نیازهای اطلاعاتی پژوهشگران و متخصصان پاسخ داده می شود. در این مقاله، پس از بررسی نحوه ایجاد "بانک اطلاعاتی علوم و صنایع غذایی کشور" در سال‌های۸۰-۱۳۵۷ مدارک علمی آن مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند.
مواد و روش‌ها: با مراجعه مستقیم تیم گردآوری اطلاعات به مراکز آموزشی ، پژوهشی و اجرایی فعال در زمینه علوم و صنایع غذایی، کاربرگه مشخصات کتابشناختی ۷ نوع مدرک زیر پوشش طرح در سال‌های ۸۰-۱۳۵۷ تکمیل شد. انواع مدارک عبارت بودند از: مقالات منتشر شده در نشریات علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی، مقالات ارائه شده در گردهمایی‌های علمی دانشگاهی، پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و دکتری، گزارش نهایی طرح‌های پژوهشی، کتاب‌ها، استانداردهای مواد غذایی و پروانه‌های ثبت اختراع. طبقه‌بندی موضوعی مدارک با تعیین گروه اصلی و زیرگروه با استفاده از الگوی FSTA انجام شد. با کدگذاری، تعیین کلید واژه‌های مناسب و با استفاده از نرم افزار طراحی شده، مرحله ورود اطلاعات به رایانه و پردازش آن‌ها عملی شد و لوح فشرده "بانک اطلاعاتی علوم و صنایع غذایی کشور" آماده بهره‌برداری شد. توزیع فراوانی نسبی مدارک علمی برحسب نوع مدرک، دوره زمانی، موضوع، نقش نشریات و گردهمایی های علمی و مشارکت متخصصان و پژوهشگران و مراکز علمی و اجرایی در تولید مدارک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و اطلاعات به دست آمده به صورت جدول و نمودارهای آماری تنظیم شد.
یافته ها: تعداد مدارک گردآوری شده در این تحقیق ۵۰۷۱ بود. این تعداد شامل ۴۴۳مقاله نشریه(۷/۸%)، ۱۷۲۵ مقاله گردهمایی (۰/۳۴%)، ۴۰۵ طرح تحقیقاتی (۰/۸ %)، ۹۵۶ پایان نامه (۹/۱۸%)، ۳۴۴ کتاب (۸/۶%)، ۱۰۴۶ استاندارد(۶/۲۰%) و ۱۵۲ پروانه ثبت اختراع (۰/۳%) بود. کلیه مدارک در ۱۸ گروه اصلی و ۱۱۸ زیرگروه طبقه بندی شدند و۴۷۵۰ کلید واژه به آن‌ها اختصاص داده شد. تعداد مراکز دربرگیرنده مدارک۷۸۰عدد، تعداد نشریات علمی۴۶ عنوان، تعداد گردهمایی ها۱۱۱ عدد و تعداد پدید آورندگان ۳۷۳۹ نفر بود. بیش‌ترین تعداد مدارک به ترتیب در گروه‌های میوه‌ها، سبزی‌ها و مغزها (۰/۱۸%)، شیر و فراورده ها (۹/۱۰%) و مواد افزودنی، ادویه و چاشنی‌ها (۵/۱۰%) بود. کمترین تعداد مدارک به گروه‌های کاکائو، شکلات و فراورده‌های قنادی، تخم مرغ و فراورده‌های آن، و اقتصاد غذا تعلق داشت (به میزان مساوی ۶/۰%). تقسیم‌بندی سال‌های مورد بررسی به دوره های سه ساله نشان داد که بیش‌ترین تعداد مدرک در دوره۸۰-۱۳۷۸ و کمترین تعداد در دوره
۶۲-۱۳۶۰ منتشر شده بود. تعداد متوسط مدارک اضافه شده به بانک اطلاعاتی در سال۲۱۱عدد بود.
نتیجه گیری: با تشکیل این بانک اطلاعاتی، انتخاب مدارک علمی، گردآوری اطلاعات، جلوگیری از دوباره کاری، پیشرفت در امور آموزشی و پژوهشی با سیاست‌گذاری و برنامه ریزی صحیح تر و دقیق تر برای آینده و با در نظر گرفتن نیازها و کمبودها، به طور مطلوب انجام می شود. روزآمد نگه‌داشتن بانک اطلاعاتی و در دسترس قراردادن آن به شکل‌های مختلف و بررسی مستمر مدارک علمی آن از پیشنهادهای ارائه شده است.
مهرداد محمدی، رضا فرخی،
دوره ۷، شماره ۵ - ( ۱۲-۱۳۹۱ )
چکیده
اهمیت موضوع غذای حلال بر هیچ مسلمان آگاهی پوشیده نیست. امروزه با گسترش دامنه مبادلات تجاری، پای‌بندی به الزامات و تعهدات تجارت آزاد و تولید و مصرف انبوه افزودنی‌های خوراکی با منشأ حیوانی، بررسی و احراز حلیّت مواد اولیه و فراورده‌های غذایی، بیش از پیش ضرورت دارد. لذا لحاظ مولفه شرعی به عنوان مقوله‌ای کیفی در استانداردهای ملی فراورده‌های غذایی، علاوه بر تأمین منافع شرعی، ملی و اقتصادی، به گسترش فرهنگ و اخلاق غذای پاک در سطح بین‌المللی منجر می‌شود. به دلیل تفاوت‌های اساسی که در نظرات فقهیِ مذاهب مختلف اسلامی در مورد حلیّت بعضی مواد غذایی وجود دارد، بحث تدوین استاندارد غذای حلال با دیدگاه-های متفاوتی روبرو است. این مقاله تحلیلی، به بررسی اجمالی نظرات فقهی مذاهب مختلف اسلامی در خصوص حلیّت مواد غذایی، استاندارد ملی غذای حلال و استاندارد غذای حلال کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی می‌پردازد.
واژگان کلیدی: استاندارد غذای حلال، فراورده‌های حلال، ملاحظات فقهی، ملاحظات اخلاقی
