---

سابقه و هدف: دیابت ملیتوس نوع ۲ (T۲DM) معمولا افراد را تحت عوارض کوتاه و دراز مدت قرار می‌دهد. هدف از این تحقیق تعیین اثرات احتمالی دوز فیزیولوژیک لیکوپن و توده چربی بدن بر روی سیستم ایمنی هومورال در بیماران دیابتی نوع ۲ بود. مواد و روش‌ها: ۳۵ دیابتی نوع ۲ با سن ۹±۵۴ سال (زن و مرد) انتخاب و وارد کار آزمائی بالینی دو سوکور مورد- شاهدی ۲ ماهه شدند. بعد از دوره ۲ هفته‌ای پاکسازی با منع مصرف منابع غذائی لیکوپن، بیماران ۸ هفته به دو گروه دریافت کننده مکمل لیکوپن (mg/d۱۰) (۱۶=n) یا پلاسبو (۱۹=n) تقسیم شدند. به بیماران آموزش داده شد که در طول مطالعه حتی الاامکان رژیم غذائی و فعالیت بدنی خود را تغییر ندهند. یافته‌ها: در گروه دریافت کننده مکمل لیکوپن سطح سرمی لیکوپن افزایش داشت (۰۰۱/۰< P). در حالی که دریافت رژیمی انرژی و مواد مغذی آن‌ها تغییری نداشت، در گروه دریافت کننده مکمل لیکوپن نسبت ظرفیت آنتی‌اکسیدانی تام به شاخص مالون دی آلدئید به‌طور معنی‌داری افزایش یافت (۰۰۷/۰=P). سطح سرمی لیکوپن به‌طور معنی داری با IgG آن‌ها ارتباط داشت (۰۰۸/۰‌=‌p و ۳۳۸/۰‌= r). در مقابل، تغییرات سطح سرمی لیکوپن به‌طور مستقیم با IgM آن‌ها رابطه داشت (۰۴۴/۰ =p و ۴۱۵/۰= r). تغییرات مقادیر توده چربی به شکل قابل توجهی مستقیما با IgG رابطه داشت (۰۴۴/۰ =p و ۴۱۵/۰ = r) اما رابطه معکوسی با IgM دیده شد (۰۲۱/۰ =p و ۴۶۹/۰ - = r). نتیجه‌گیری: در صورتی که چربی بدنه‌ای باعث بهبود سیستم ایمنی هومورال سازگار شود، احتمالا لیکوپن از طریق ممانعت از تشکیل MDA/LDL، باعث کاهش پاسخ ایمنی هومورال بخش سازگار وابسته به T cell می‌شود. این یافته دلالت بر نقش پیشگیری کننده لیکوپن از بروز عوارض دراز مدت دیابت، بخصوص آتروژنز دارد. واژگان کلیدی: دیابت ملیتوس نوع ۲، توده چربی، لیکوپن، استرس اکسیداتیو

---

سابقه و هدف: بین کمبود غلظت سرمی ۲۵ هیدروکسی ویتامین D (۲۵OHD) و فربهی مرکزی ارتباط وجود دارد. هدف این مطالعه بررسی اثر دریافت روزانه دوغ غنی شده با ویتامین D بر شاخص‌های فربهی مرکزی و نقش احتمالی پلی‌مرفیسم  Cdx-۲ از گیرنده ویتامین D (VDR) بر پاسخ شاخص‌های فربهی به دریافت ویتامین D در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌باشد.

مواد و روش‌ها: ۶۰ بیمار مبتلا به دیابت نوع ۲ به‌طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند که یک گروه دوغ ساده (PD) حاوی ۱۷۰ میلی‌گرم کلسیم در هر ۲۵۰ میلی‌لیتر (۲۹=n) و گروه دیگر دوغ غنی شده (FD) با ۵۰۰ واحد بین‌المللی ویتامین D در هر ۲۵۰ میلی‌لیتر (۳۱=n) دو بار در روز به مدت دوازده هفته دریافت کردند. سطح سرمی ۲۵OHD، گلوکز ناشتا، هموگلوبین گلیکوزیله، QUICKI
(Quantitative Insulin Check Index)، درصد توده چربی بدن (FM%)، توده چربی تنه (TF%)، بافت چربی احشایی (VAT) و دور کمر (WC) در ابتدای مطالعه و پایان مداخله اندازه‌گیری شد. ژنوتیپ‌های پلی‌مرفیسم Cdx-۲ VDR در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ در گروه FD (۶۰=n)  تعیین شد.

یافته‌ها‌: پس از دوازده هفته سطح سرمی ۲۵OHD به‌طور معنی‌داری در گروه FD نسبت به گروه PD افزایش یافت (nmol/L ۴/۳۵+ در مقابل  nmol/L ۸/۴  - و ۰۰۱/۰ < p). میانگین تغییرات WC (۳/۱- در مقابل ۶/۱+ سانتیمتر و ۰۲/۰ = p) ، FM (۱/۵- در مقابل ۶۰/۰+ درصد و ۰۰۱/۰ < p) TF (۱/۱-در مقابل ۱۳/۰ درصد و ۰۰۳/۰ = p) و VAT (۸۰/۰- در مقابل ۳۷/۰+ a.u. و ۰۰۱/۰‌<‌p) به‌طور معنی‌داری در گروه FD نسبت به گروه PD کاهش یافت. ۲۵OHD سرم تنها در گروه حامل ژنوتیپ AA افزایش یافت (۸/۳۴ نانومول در لیتر در گروه AA در مقابل ۴/۶- در گروه AG و ۶/۱- در گروه GG و ۰۰۱/۰ <‌p ). این تغییر با کاهش معنی‌دار در WC (۰۰۴/۰‌=‌p) ، FM% (۰۰۱/۰‌<‌p) ،  TF% (۰۰۱/۰<‌p) در حاملین ژنوتیپ AA همراه بود.

نتیجه گیری: دریافت روزانه دوغ غنی شده با ۱۰۰۰ واحد ویتامین D به مدت دوازده هفته، شاخص‌های فربهی مرکزی مانند چربی تنه و چربی احشایی را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ بهبود بخشید که این مسئله در حاملین ژنوتیپ  AA از پلی‌مرفیسم VDR Cdx-۲ بیشتر بود.

واژگان کلیدی: ویتامین D، فربهی مرکزی، توده چربی، چربی احشایی، دیابت نوع ۲، ژن، گیرنده، پلی مورفیسم

---

سابقه و هدف: فاکتور رشد فیبروبلاست-۲۱ (Fibroblast Growth Factor-۲۱; FGF-۲۱)، یک فعال کننده قوی جذب گلوکز است و ارتباط آن با مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و چاقی نشان داده شده است. مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه پارامتر­های تن­سنجی و ترکیب بدن با بیان ژن FGF-۲۱ در سلول­های تک هسته­ای خون محیطی (Peripheral Blood Mononuclear Cells; PBMCs) در بزرگسالان جوان سالم انجام شد.
مواد و روش‌ها: مطالعه مقطعی تحلیلی حاضر با ۳۰ بزرگسال جوان سالم در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال ۱۴۰۱ انجام شد. بیان ژن FGF-۲۱ به روش واکنش زنجیره ای پلیمراز همزمان در PBMCs تعیین شد. آنالیز ترکیب بدنی با استفاده از دستگاه بایوالکتریکال امپدانس آنالایزر انجام گردید. به منظور تعیین رابطه پارامتر­های تن­سنجی و ترکیب بدن با بیان این ژن از رگرسیون خطی استفاده شد.
یافته‌ها‌: میانه (دامنه بین چارکی) سن و نمایه توده بدن افراد به ترتیب ۲۲ (۲۶-۲۱) سال و ۳/۲۳ (۶/۲۵-۳/۲۱) کیلوگرم/مترمربع بود. بین FGF-۲۱ ΔCT در PBMCs با نمایه توده بدن (۵۱۶/۰- =β)، نسبت دور کمر به دور باسن (۴۷۷/۰- =β)، توده کل چربی (۴۱۲/۰- =β) و چربی احشایی (۵۱۴/۰-=β) رابطه معکوس معنی­دار مشاهده شد (۰۵/۰>P) که بیانگر آن است که مقادیر بالای این متغیرها، با مقادیر بالای بیان ژن FGF-۲۱ ارتباط معنی­دار دارد. بین توده عضلانی و بیان ژن FGF-۲۱ رابطه معنی­داری گزارش نشد.
نتیجه گیری: یافته های این مطالعه رابطه مستقیم معنی­داری بین بیان ژن FGF-۲۱ در PBMCs با نمایه توده بدن، نسبت دور کمر به دور باسن، توده چربی و چربی احشایی در افراد جوان سالم نشان داد. به منظور تأیید احتمالی همسو بودن بیان ژن‌ FGF-۲۱ در PBMCs، به عنوان یکی از در دسترس‌ترین سلول‌های انسانی، با سطوح سرمی آن مطالعات بیشتری توصیه می‌شود.