سابقه و هدف: چاقی یک بیماری مزمن است که اگر مورد مداخله قرار نگیرد علاوه بر بیماریهای جسمی و روانی، ظرفیت کار و توانایی افراد را کاهش می‌دهد و آنها را در مقابل بیشتر بیماریها، آسیب پذیر می‌سازد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر درمان شناختی رفتاری بر نمایه توده بدنی و خودپنداره افراد دارای وزن بالای مراجعه کننده به مراکز تغذیه درمانی استان ایلام انجام شد.
مواد و روش‌ها: روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون ـ پس آزمون و پیگیری با گروه شاهد بود. از بین داوطلبان زن و مرد واجد شرایط (داشتن وزن بالا بر اساس نمایه توده بدنی، نداشتن بیماری جسمانی و روانی حاد، عدم بارداری ، نداشتن برنامه کاهش وزن دیگر)، تعداد ۶۰ نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و با روش تصادفی ساده به دو گروه آزمایش(۳۰ نفر) و گروه شاهد (۳۰ نفر) اختصاص یافتند. اطلاعات با استفاده از محاسبه نمایه توده بدنی و آزمون خودپنداره بک جمع آوری گردید. گروه آزمایش با استفاده از پروتکل درمانی زفرا کوپر ترجمه خیرالله صادقی در طی ۱۱ ماه (۲۴ جلسه در طول ۴۴ هفته) در دو فاز کاهش وزن و ابقای وزن (فاز کاهش وزن طی ۳۰ هفته و فاز ابقای وزن طی ۱۴ هفته) در هر جلسه ۵۰-۴۵ دقیقهای مورد مداخله قرار گرفت، گروه شاهد مداخلهای دریافت نکردند. پس از پایان جلسات پس آزمون به عمل آمد و تجزیه و تحلیل دادهها بر اساس تحلیل کوواریانس چند متغیری انجام شد.
یافته‌ها: درمان شناختی - رفتاری چاقی علاوه بر کاهش وزن و ابقای آن، به بهبود خودپنداره و تغییراتی در باورهای شخصی درباره ظاهر و خود کارآمدی وزن انجامید.
نتیجه گیری: رفتاردرمانی شناختی در کاهش نمایه توده بدنی و ابقای وزن کاسته شده و بهبود خودپنداره افراد دارای وزن بالا مؤثر است.
