سابقه و هدف: ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان مهم خرما در دنیا به شمار میرود. با توجه به اینکه خرما یک منبع غنی از ترکیبات پلیفنولی است، هدف از این پژوهش بررسی ویژگیهای ضد اکسایشی و ضد قارچی پالپ و عصاره خرما حاصل از کارخانجات فرآوری خرما میباشد.
مواد و روشها: عصاره متانولی پالپ خرما توسط روش سوکسله استخراج و به روش رنگ سنجی ارزیابی شد. همچنین، فعالیت ضد اکسایش عصاره با آزمون مهار رادیکالهای آزاد DPPH مورد بررسی قرارگرفت. اثر سطوح مختلف پالپ و عصاره پالپ خرما بر روغن آفتابگردان با بررسی اعداد اسیدی، پراکسید و تیوباربیتوریک در طول دوره ۱۵ روزه نگهداری روغن در دمای C°۷۰ مورد بررسی قرار گرفت. فعالیت ضد قارچی عصاره و پالپ توسط روش دیسک انتشاری روی کپک آسپرژیلوس نایجر ارزیابی شد.
یافتهها: مقدار کل ترکیبات فنولیک (میلیگرم گالیک اسید بر ۱۰۰ گرم نمونه بر اساس وزن تر) و فلاوونوئیدی (میلیگرم کاتکین بر ۱۰۰ گرم نمونه بر اساس وزن تر) پالپ و عصاره به ترتیب ۷۲/۴۱۴ و ۱۸/۳۰۴ و ۶۲/۲۸ و ۷۲/۲۰ بدست آمد. مقایسه داده های بدست آمده از آزمون بازدارندگی DPPH به صورت TBHQ>عصاره خرما> پالپ خرما بدست آمد و مقادیر EC۵۰ برای TBHQ، پالپ و عصاره پالپ به ترتیب ۰۸/۰، ۵/۳ و ۱/۱ میلیگرم بر میلیلیتر برآورد گردید. نتایج نشان داد افزودن پالپ و عصاره خرما به روغن در تمامی سطوح باعث کاهش عدد پراکسید و TBA نسبت به نمونه شاهد میشود. نتایج آزمون میکروبی اثر ضد قارچی عصاره بر کپک آسپرژیلوس نایجر را نشان داد.
نتیجه گیری: نتایج این پژوهش عصاره پالپ خرما را به عنوان یک منبع مقرون به صرفه غنی از ترکیبات پلی فنلی با فعالیت ضد اکسایشی و ضد قارچی معرفی مینماید.