آلاله ذوقی، کیانوش خسروی داران، سارا سهراب وندی،
دوره ۸، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۹۲ )
چکیده
سابقه و هدف: اسید سیتریک یکی از پرمصرف‌ترین فرآورده‌های تخمیری است و کوشش‌های زیادی برای کاهش هزینه تولید آن به عمل آمده است. هدف این تحقیق مقایسه تولید اسید سیتریک از کاه گندم و باگاس نیشکر به عنوان سوبسترای ارزان قیمت، با آسپرژیلوس نایجر در تخمیر حالت جامد می‌باشد. همچنین فاکتورهای مؤثر بر تولید مانند pH، رطوبت اولیه سوبسترا، غلظت اولیه قند، میزان تلقیح، سن اسپور، درصد متانول و منبع نیتروژن، دما، زمان تخمیر، نوع حلال و زمان اعمال بخار بررسی شدند.
مواد و روشها: آسپرژیلوس نایجر PTCC ۵۰۱۰، در اسلنت‌های PDA به مدت ۵ روز در دمای C°۳۰ گرمخانه‌گذاری و از آن سوسپانسیون اسپوردار تهیه شد. سپس سوبسترای خشک توزین و pH، رطوبت، قند و نیتروژن آن تنظیم شد. پس از اتوکلاو سوبسترا، تلقیح و گرمخانه‌گذاری انجام شد. محیط کشت با آب مقطر یا استون فروشویی شد و جداسازی فاز مایع و جامد به کمک صافی و سانتریفوژ انجام گرفت.
یافتهها: بیشترین تولید اسید سیتریک ۴۷ و ۵/۹۴ گرم به ازای کیلوگرم کاه و باگاس نیشکر خشک به دست آمد. راندمان تولید بر مبنای مقدار قند قابل تخمیر کاه گندم و باگاس نیشکر به ترتیب برابر با ۹۳ و ۹۷ درصد تعیین شد. بیشترین میزان بهره‌دهی از کاه و باگاس به ترتیب به ۲۱/۱۱ و ۲۲/۲۲ گرم بر کیلوگرم در روز رسید.
نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان داد کاه گندم و باگاس نیشکر سوبستراهای مؤثر و اقتصادی در تولید اسید سیتریک هستند. پس از فروشویی اسید سیتریک و پاکسازیِ محیط کشت تخمیر می توان به عنوان خوراک دام استفاده کرد.
واژگان کلیدی: تولید اسید سیتریک، تخمیر حالت جامد، باگاس نیشکر، کاه گندم، آسپرژیلوس نایجر
