مهسا ابوالفتح، نازنین چلویی، معصومه عسگری، سید احسان بلادیان، وحید قاسم زاده محمدی،
دوره ۱۹، شماره ۳ - ( ۷-۱۴۰۳ )
چکیده
سابقه و هدف: استفاده از روش‌های نوین عصاره‌گیری برای دستیابی بهینه به خواص عصاره‌های گیاهی بسیار قابل توجه است. در این پژوهش خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد میکروبی عصاره گیاه تشنه‌داری و برگ زیتون در دو روش استخراج با امواج ریزموج و فراصوت بر باکتری لیستریا مونوسیتوژنز بررسی شده است.
مواد و روش‌ها: پس از طراحی آزمایش به روش Box-Behnken، استخراج ها با دستگاه‌های مایکروویو برای بررسی اثر ریزموج و حمام فراصوت برای بررسی اثر فراصوت انجام شد. محتوای فنلی و خواص آنتی‌اکسیدانی به ترتیب با استفاده از ترکیب فنلی کل یا TPC و ۲،۲-دی فنیل-۱-پیکریل هیدرازیل (DPPH) تعیین شد. روش میکرودایلوشن براث برای تعیین حداقل غلظت بازدارنده (MIC) بر روی باکتری لیستریا مونوسیتوژنز بکار گرفته شد.
یافته‌ها: مؤثرترین متغیر مستقل در استخراج در هر دو روش و در هر دو گیاه نسبت حلال به گیاه بود. نسبت اتانول در حلال استخراج کننده بر TPC و بازده تأثیرگذار بود. بیشترین میزان TPC برای برگ زیتون ۲۶/۰± ۳۴/۵ میلیگرم بر گرم و برای تشنه‌داری ۱۴/۰± ۸۹/۲ میلیگرم بر گرم با روش فراصوت بهدست آمد. همچنین بیشترین درصد بازداری رادیکال DPPH برای برگ زیتون ۶/۲ ± ۱۳/۵۲ درصد و برای تشنه‌داری ۷۶/۲± ۲۴/۵۵ درصد و با تابش ریزموج بود. کمترین میزان MIC برای عصاره برگ زیتون و به روش فراصوت بدست آمد (۰۰۵/۰ ± ۴۷/۰میلیگرم بر میلی‌لیتر).
نتیجه گیری: هر دو روش استخراج به دلایل تفاوت‌های ساختاری و ترکیبات موجود در دو گیاه، اثرگذاری متفاوتی بر خصوصیات عصاره داشته‌اند. بیشترین میزان ترکیبات فنولی هر دو گیاه را استخراج با امواج فراصوت و بیشترین میزان خواص آنتی‌اکسیدانی را استخراج به کمک تابش ریزموج داشت. برگ زیتون و گیاه تشنه‌داری پتانسیل مناسبی برای کاهش آلودگی لیستریا مونوسیتوژنز از خود نشان دادند.
