سابقه و هدف: ناامنی غذایی از مقوله‌هایی است که تأثیر جدی بر وضعیت تغذیه افراد جامعه بجای می‌گذارد. تاکنون درباره وضعیت ناامنی غذایی و عوامل اجتماعی-اقتصادی خانوار مرتبط با سوءتغذیه کودکان، مطالعات محدودی انجام گرفته است. مطالعه حاضر با هدف بررسی امنیت غذایی کودکان کوتاه‌قد توأم با اضافه‌وزن، که تحت تأثیر این الگوی در حال شتاب هستند، در شهر زاهدان انجام شد.

مواد و روش‌ها: مطالعه توصیفی مقطعی طی دو مرحله انجام شد، در مرحله اول ۲۴۰۰ دانش‌آموز در محدوده سنی ۷ تا ۱۲ سال به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده از کل شهر زاهدان انتخاب شدند. در مرحله دوم تعداد ۴۵ دانش‌آموز که بر اساس استاندارد WHO به‌طور همزمان دچار اضافه‌وزن یا چاقی (اسکور-زد نمایه توده بدن BMIZ>۱) و کوتاه‌قدی خفیف (اسکور-زد قد برای سن HAZ<-۱) بودند، به‌عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شدند و ۹۰ نفر که بر اساس همان استاندارد دارای قد و وزن مناسب برای سن طبیعی خود بودند، به‌منظور افزایش توان مطالعه در نظر گرفته شدند و به‌طور همزمان مورد مطالعه قرار گرفتند. کودکان کوتاه‌قد مبتلا به اضافه‌وزن و کودکان با قد و وزن طبیعی از نظر سن و جنس و دبستان باهم تطبیق داده شدند و پرسشنامه‌های عمومی و امنیت غذایی ۱۸ گویه‌ای USDA))، از طریق مصاحبه با مادر تکمیل شد. ارتباط بین متغیرهای کیفی و کمی با طبقات امنیت غذایی خانوار با آزمون کای مربع  (Chi–Square)و تحلیل واریانس یک‌طرفه (Anova) تعیین شد.

یافته‌ها‌: از بین کودکان مورد بررسی ۸/۵۷ % کوتاه‌قد با اضافه‌وزن و ۱/۶۱% کودکان با قد و وزن طبیعی، در گروه ناامن غذایی قرار گرفتند. همچنین ۶/۱۵% از کودکان کوتاه‌قد مبتلا به اضافه‌وزن و ۴/۴% از کودکان با قد و وزن طبیعی، در وضعیت ناامنی با گرسنگی شدید قرار داشتند که تفاوت معنی‌داری بین دو گروه مشاهده شد (۰۵/۰p<). ناامنی غذایی با گرسنگی شدید در کودکان کوتاه‌قد دارای اضافه‌وزن با وضعیت اقتصادی ضعیف، زندگی در منزل استیجاری، شغل سرپرست (کارگر بودن)، همچنین شاغل بودن مادر، سطح سواد پایین سرپرست (بی‌سواد یا خواندن- نوشتن) ارتباط معنی‌داری داشت.

نتیجه گیری: شیوع بالای ناامنی در دو گروه مورد مطالعه، توجه هر چه بیشتر مسئولین برای رفع مشکلات اقتصادی و افزایش سواد تغذیه‌ای را می‌طلبد.

واژگان کلیدی: امنیت غذایی، اضافه‌وزن، کوتاه‌قدی،کودکان، زاهدان