مهشید آقاسی، فرزاد شیدفر، محمدرضا وفا، ایرج حیدری، حمید حقانی،
دوره ۳، شماره ۲ - ( ۷-۱۳۸۷ )
چکیده
سابقه و هدف: عنصر "روی"، یک ریزمغذی ضروری است و در بسیاری از متالوآنزیم‌های مهم یافت می‌شود. این عنصر در بسیاری از فرایندهای متابولیک از جمله متابولیسم طبیعی ویتامین A لازم است. ویتامین A نیز در جذب و استفاده از "روی" تأثیر می‌گذارد. از طرفی، مطالعات جدید نشان می‌دهند که ویتامین A ترشح انسولین را تحریک می‌کند. با توجه به این که در بیماران دیابتی نوع I اختلالاتی در متابولیسم این دو عنصر وجود دارد، پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثر تجویز توأم "روی" و ویتامین A تکمیلی بر میزان سرمی لیپوپروتئین‌ها، آپوپروتئین‌های B و A-I و وضعیت گلیسمی در بیماران مبتلا به دیابت نوع I انجام شد.
مواد و روش‌ها: ۵۲ فرد دیابتی ۷ تا ۲۰ ساله با حداقل ۲ سال سابقه ابتلا به دیابت نوع I، بدون بیماری‌های متابولیکی یا مصرف دارو، تحت درمان با انسولین به مدت ۱۲ هفته، در یک کارآزمایی بالینی دوسوکور شرکت کردند. افراد دیابتی بر اساس سن، جنس و طول مدت ابتلا به دیابت همسان‌سازی شدند و در یکی از دو گروه مورد (مکمل‌یاری شده با شربت سولفات "روی" به میزان mg/d۱۰ و قرص ویتامین A به میزان نصف قرص IU ۲۵۰۰۰، یک روز در میان) و شاهد (دریافت‌کننده دارونمای هر یک از مکمل های بالا) قرار گرفتند. کارآزمایی در ۴۸ بیمار تا پایان مطالعه ادامه یافت. دریافت مواد غذایی با استفاده از یادآمد ۲۴ ساعته بررسی و با نرم افزارFood Processor III آنالیز شد. غلظت این مواد در حالت ناشتا در ابتدا و انتهای کارآزمایی تعیین شد: کلسترول تام (TC)، تری گلیسرید (TG)، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL-c)، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL-c)، آپوپروتئین‌های B وA-I، قند خون ناشتا (FBS)، هموگلوبین گلیکوزیله (HbA۱c) و انسولین سرم
یافته ها: میانگین کلسترول تام، تری‌گلیسرید، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پائین، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا، آپوپروتئین B، قند خون ناشتا، انسولین سرم و هموگلوبین گلیکوزیله تفاوت آماری معنی‌داری را در گروه دریافت‌کننده مکمل نسبت به گروه شاهد در انتهای مطالعه نشان نداد و فقط در میانگین آپوپروتئینA-I افزایش معنی‌داری درگروه دریافت‌کننده مکمل نسبت به گروه شاهد در انتهای مطالعه مشاهده شد (۰۰۰۱/۰p <).
نتیجه گیری: به نظر می‌رسد که مکمل‌یاری کودکان دیابتی نوع I با "روی" و ویتامین A باعث افزایش سطح ApoA-I سرم می‌شود که احتمالاً در کاهش خطر آتروژنیک در این بیماران نقش مهمی دارد.
