عیسی محمدی زیدی، امیر پاکپور حاجی آقا،
دوره ۸، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۲ )
چکیده
سابقه و هدف: آموزش تغذیه، جزء کلیدی برنامه‌های ارتقای سلامت بوده و به بهبود رفتارهای تغذیه‌ای دانش‌آموزان منجر می‌شود. پژوهش حاضر به منظور تأثیر آموزش مبتنی بر مدل مراحل تغییر بر مصرف منظم صبحانه و میان وعده ناسالم در دانش‌آموزان انجام شد.
مواد و روشها: این مطالعه نیمه تجربی روی ۳۰۰ دانش‌آموز که به طور تصادفی در دو گروه ۱۵۰ نفری تجربی و کنترل قرار گرفتند، انجام شد. ابزار گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد جمع‌آوری شد. مداخله آموزشی در ۴ جلسه در گروه‌های ۱۰ نفره و یک جلسه مشاوره فردی انجام شد. داده‌ها قبل و ۳ ماه پس از آموزش گردآوری شد و توسط نرم افزار SPSS ۱۷,۰ و با استفاده از آزمون‌های آماری کای دو، مک نمار، pooled t-test، تی زوجی و آنالیز واریانس همراه با آزمون شفه تجزیه و تحلیل شد.
یافتهها: میانگین سنی دانش‌آموزان ۴۵/۰±۳۶/۹ و نسبت پسر و دختر در دو گروه برابر بود. در حالی که قبل از مداخله هیچ دانش‌آموزی حضور در مراحل عمل و نگهداشت را گزارش نکرده بود، پس از اجرای مداخله آموزشی در گروه تجربی ۴۰ درصد دانش‌آموزان مراحل فعال را گزارش کردند (۰۰۱/۰>P). یافتهها گویای افزایش معنی‌دار پیش نیازهای تغییر رفتار در گروه تجربی (از ۱۹/۶±۰۲/۱۹ به ۶۲/۴±۰۸/۴۱)، فرایندهای تغییر (از ۰۱/۱۳±۶۶/۵۳ به ۷۱/۱۴±۹۶/۸۰) و منافع (از ۹۷/۸±۷۱/۴۳ به ۸۹/۲۶±۰۱/۷۳) و کاهش سازه هزینه‌‌ها (از ۸۹/۵±۰۳/۲۷ به ۵۷/۳±۴۲/۱۶) هستند (۰۰۱/۰>P) همچنین افزایش معنی‌داری در میزان مصرف منظم صبحانه و کاهش مصرف میان وعده‌های ناسالم مشاهده شد (۰۰۱/۰>P).
نتیجه گیری: مداخله آموزشی در قالب مدل مراحل تغییر در دوره سه ماهه، تغییرات نسبتاً مناسبی را در رفتار تغذیه‌ای دانش‌آموزان ایجاد کرد. با توجه به کم هزینه بودن و اثربخشی آموزش تغذیه‌ای بر اساس مدل مراحل تغییر، لزوم تعمیم این گونه برنامه‌های آموزش ضروری به نظر می‌رسد.
واژگان کلیدی: مدل مراحل تغییر، آموزش، مدارس ابتدایی، میان وعده، تغذیه سالم
