سابقه و هدف: یافته‌های تعداد اندکی از مطالعات که ارتباط بین الگوی عادات غذایی و چاقی را بررسی کرده‌اند، متناقض است. مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین الگوی عادات غذایی، مشخص شده به روش LCA latent class analysis)) و چاقی در یک جمعیت بزرگ از بزرگسالان ایرانی انجام شد.

مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی روی 7958 نفر بزرگسالان انجام شد، الگوی عادات غذایی در پنج حوزه (نظم وعده‌های غذایی، سرعت خوردن غذا، میزان مصرف مایعات حین وعده غذایی، فاصله وعده غذایی تا خواب و مصرف غذاهای چرب) با استفاده از پرسشنامه، ارزیابی شدند. LCA برای ارزیابی گروه‌بندی رفتارهای غذایی استفاده شد. شاخص‌های تن‌سنجی توسط پرسشنامه خود-اجرای اعتبار سنجی شده مورد ارزیابی قرار گرفت. چاقی عمومی و چاقی شکمی به‌صورت شاخص توده بدنی (BMI) بزرگ‌تر یا مساوی 30 و دور کمر بزرگ‌تر یا مساوی 88 سانتی‌متر برای زنان و 102 سانتی‌متر برای مردان تعریف شدند.

یافته‌ها‌: شیوع چاقی عمومی و چاقی شکمی در افراد مورد مطالعه به ترتیب 7/9 و 7/27 درصد بود. سه دسته مجزا برای سرعت خوردن غذا (متوسط، متوسط به پایین و متوسط به بالا)، دو دسته برای وعده غذایی (منظم و غیر منظم)، دو دسته برای مصرف مایعات حین وعده غذایی (نوشیدن متوسط و بالا بین وعده غذایی)، سه دسته برای فاصله بین وعده غذایی تا خواب (فاصله زمانی کوتاه، متوسط و طولانی تا زمان استراحت)، و سه دسته برای دریافت غذای چرب (دریافت کم، متوسط و بالا غذای چرب) توسط LCA تعریف شد. بعد از تعدیل متغیر‌های مخدوش‌تر بالقوه، افراد دارای الگوی غذایی نامنظم در مقایسه با افرادی که دارای الگوی غذایی منظم، به میزان 21%، 24% و 22% بیشتر در معرض اضافه‌وزن یا چاقی عمومی، اضافه‌وزن یا چاقی شکمی و چاقی شکمی بودند. افراد در گروه "نوشیدن زیاد مایعات در حین وعده غذایی" شانس بیشتری برای ابتلا به اضافه‌وزن (نسبت شانس: 37/1؛ 95% فاصله اطمینان 58/1-19/1) و چاقی (نسبت شانس: 51/1؛ 95% فاصله اطمینان 97/1-16/1) در مقایسه با افراد گروه " نوشیدن متوسط مایعات در حین وعده غذایی" داشتند. بین دریافت متوسط غذاهای چرب با اضافه‌وزن یا چاقی شکمی (نسبت شانس: 85/0؛ 95% فاصله اطمینان 00/1-73/0 و چاقی شکمی  (نسبت شانس: 80/0؛ 95% فاصله اطمینان 96/0-68/0) در مقایسه با دریافت کم غذاهای چرب ارتباط معکوسی وجود داشت. ارتباط معنی‌داری بین سرعت غذا خوردن، فاصله وعده غذایی تا خواب و چاقی عمومی و چاقی شکمی بعد از تعدیل برای متغیر‌های  مخدوش‌تر دیده نشد.

نتیجه گیری: الگوی غذایی نامنظم و نوشیدن زیاد مایعات در حین وعده غذایی با افزایش شانس ابتلا به چاقی عمومی و چاقی شکمی، همراه بود در حالی که مصرف متوسط غذاهای چرب با کاهش شانس ابتلا به چاقی شکمی در میان بزرگسالان ایرانی در ارتباط بود.

واژگان کلیدی: عادات غذایی، چاقی، چاقی شکمی، Latent class analysis، سرعت خوردن غذا