دانشیار گروه اگرواکولوژی، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران ، Mmd323@gmail.com
چکیده: (1127 مشاهده)
سابقه و هدف:گزارش اخیر سازمان ملل متحد حاکی از این است که ایران شاهد کاهش نسبی درصد شیوع گرسنگی، و افزایش سوء تغذیه میباشد. غنیسازی خاک همگام با مکملیاری، از راهبردهای ساده، به دور از آلودگی، فراهم برای همه افراد، قابل دسترس و سودآور، توانایی پیشگیری و یا کنترل نارساییهای تغذیهای را دارا میباشد. بررسی ارتباط سوء تغذیه و کمبود عناصر غذایی خاک در اقلیمهای پرخطر ایران در راستای برنامه غنیسازی خاک ضروری است. مواد و روشها:این پژوهش در شناسایی بهبود درک روابط بین کمبود عناصر غذایی خاک و سلامت گروههای جمعیتی شامل پیراسنجهای خونی و نمایههای تن سنجی، در مقاطع مختلف سنی و فیزیولوژی (کودکان، نوجوانان، زنان باردار و میانسال)، به تفکیک جنس و منطقه (شهر و روستا) در اقلیم 11 گانه ایران و با پیشنهاد سامانه شاخصهای ارزیابی و مقایسه تجزیه و تحلیل چندفاکتوری انجام شد. یافتهها:یافتههای این پژوهش نشان داد که در تمامی گروههای هدف، بیشترین شاخص ترکیبی در کمخونی گروههای هدف جمعیت ایران با کمبود Fe در خاک، کمبود ویتامین D با کمبود عناصر غذایی P در خاک و کمبود Zn در گروههای جمعیت با کمبود Zn در خاک ارتباط داشته است. با مکملیاری محدود هنوز بیشترین چالشهای حاصلخیزی خاک و سوء تغذیه در استانهای سیستان و بلوچستان، جنوب خراسان، شرق کرمان، بوشهر، هرمزگان و خوزستان وجود دارد. نتیجه گیری:در این پژوهش، نقشههای مناطق پرخطر در توجه همزمان مکمل یاری و غنی سازی زراعی در راستای تعیین الویت برنامههای مداخلهای پیشنهاد شد.
Moradipor F, Mahdavi Damghani A, Aghamir F, Vahid Dastjerdi M, Mahmoudi H. Feasibility of Soil Enrichment in Line With Supplementary Aid Programs in the Eleven Climate Zones of Iran. Iranian J Nutr Sci Food Technol 2023; 17 (4) :31-43 URL: http://nsft.sbmu.ac.ir/article-1-3518-fa.html
مرادی پور فرحناز، مهدوی دامغانی عبدالمجید، آقامیر فاطمه، وحید دستجردی مرضیه، محمودی حسین. امکانسنجی غنیسازی خاک اقلیمهای یازده گانه ایران در راستای برنامههای مکمل یاری. علوم تغذیه و صنایع غذایی ایران. 1401; 17 (4) :31-43